Bir psikolojik danışman olarak diğer ilişkiler açısından sorun yaşayan çoğu insanı gözlemlediğimde şu cümleyi çok duyuyorum.
”Sınırını bilmedi veya haddini aştı.”
“Kaynanam evimizin anahtarını aldı ve bam diye bazen eve girebiliyor.”
“Arkadaşıma asla hayır diyemiyorum.”
“Kardeşime bu sefer borç vermeyeceğim ama hala vermeye devam ediyorum.”
“Komşum sürekli evinde eksik olan malzemeleri isteyip duruyor.”
Nedir bu sınır bilmezlik ve insanlar neden bundan rahatsız oluyor?
Sınır, iki komşu devletin topraklarını birbirinden ayıran çizgi (TDK).
Bu tamamen terimonolojik anlamı ama cümleyi incelediğimizde komşu devletleri iki ayrı insan olarak düşündüğümüzde komşu devletler izin verdiği sürece birbirinin topraklarına girebilirler. Fakat biri diğerinin rızası dışında topraklarına girmeye çalıştığı zaman bir savaş ilan edilir. Çünkü sınırı aşmıştır.
Günlük yaşamımızda kendimizi güvende ve huzurda tutmak için bazı kurallar belirleriz ve bunlar bizim sınırlarımızı belirler. Ama bazen dış faktörler bazen de kişiden gelen kararsızlık gibi içsel durumlarda bu sınırlar aşılıp kişide rahatsızlık ve güvensizlik uyandırabilir. Kişi dengesini ve ölçüsünü ne derece belirlerse o derece başkalarının kendi alanına girmeye izin verebilir. Bazen bu durum tersine de dönebilir.
Türleri Nedir?
1.Kişisel/ Fiziksel Sınırlar: Kişisel alan/eşya/fiziksel temasın belirlenmesi
Bunu belirlemek için kendinize şu soruları sorabilirsiniz.
Çevremdeki insanlar benim alanıma,evime,eşyalarıma ne derece erişiyor/ dokunuyor?
HAYIR |
EVET |
2.Duygusal Sınırlar
Kişisel duygusal ihtiyaçlarımı özgürce ifade edebiliyor muyum ?
HAYIR |
EVET |
Birisi bana saldırgan bir dille yaklaştığında kendimi savunabiliyor muyum ?
HAYIR |
EVET |
3.Mali ve Zaman Sınırları
Birisi sizden borç istediği zaman istemediğiniz halde verme zorunluluğu mu hissediyorsunuz ?
EVET |
HAYIR |
HAYIR |
EVET |
Birisiyle buluştuğunuzda gitmeniz gerektiğinde kalmanız için ısrar edilince hayır diyemeyip mecburen kalıyor musunuz ?
4.Sosyal/ Online Sınırlar
HAYIR |
Komşunuz size gelmekte ısrar edince veya sizin gelmeniz yönünde ısrar edince kıramayıp komşunuzun istediğini mi yapıyorsunuz ?
EVET |
HAYIR |
Telefonla oynarken bırakmayı istediğiniz halde bırakamayıp tüm işleriniz aksıyor mu ?
EVET |
Peki sınırlarımızı nasıl belirleriz?
Öncelikle kendinize şu soruyu sorun.
Benim bu hayatta önceliklerim/ değerlerim nelerdir?
Aile,Kariyer,Sağlık,Kişisel Gelişim,Maddi ve manevi yaşam, sosyal ilişkiler. Bunları 1 den 7 ye kadar sıralamaya koyup hangisi ihlal edildiğinde en çok hangisine tepki gösterirsin? Öncelik sırasına göre belirleyin. Ve sebebinin ne olduğunu düşünün ve detaylıca yazın. Listeyi kişi bazlı vererek açın.
Örneğin:
“ Parla arkadaşımın artık izinsiz kalemimi almasını istemiyorum. (Sebep yazılacak.)”
“Neden sosyal ilişkilerime öncelik veriyorum, neden ihlal edildiğinde hayır diyemiyorum ?” Bunu bir sorgulayın.
Sınırlarımı nasıl korurum?
“EVET VEYA HAYIR DİYEREK.”
Öncelik sınır listemizi belirledikten sonra sebeplerini de yazıp düşündükten sonra eyleme geçebilirsiniz. Sizi en az tetikleyenden en çok tetikleyene doğru liste yaptıktan sonra eyleme geçin. Şunu bir düşünün “ Hayır dersem en fazla ne olabilir?” Hayır demek veya neden hayır olduğunun sebeplerini açıklamak ilk zamanlar çok zor gelebilir ama sebeplerini düşününce belki de büyütülecek bir şey olmadığını anlayabilirsiniz. Bunları yaptığınız halde hala ısrar eden insanlar için araya mesafe koymanız veya sosyal ilişkilerinizi bitirmeniz sizin sınır koyma açısından fikirlerinizi daha öncelikli hissettirip olumlu hissettirebilir. Eğer bu konuda zorlanıp yardım ihtiyacı duyuyorsanız bu konuda bana danışabilirsiniz.